Mostrando las entradas con la etiqueta Litero G. Mostrar todas las entradas
Mostrando las entradas con la etiqueta Litero G. Mostrar todas las entradas

jueves, 14 de marzo de 2013

GLORI (Glorificar, ensalzar)


Honori iun donante al li grandan famecon, konigante ĉien lian indecon, publikigante sian admiron; laŭdegi: /Honrar a alguien, dándole una gran celebridad, al hacer conocer en todas partes su dignidad, publicando su admiración; hacer un gran elogio:
·   Ĉiuj gloris la bonfarojn de malriĉa virino. /Todos ensalzaban las buenas acciones de una mujer pobre.
·   Kiu mem sin gloras, malbone odoras. /Quien se elogia a sí mismo, huele mal.
·   Oni ne pagas per gloro al sia tajloro. /No se paga con alabanzas al sastre.
·   Oni gratulis la heroojn per glora kanto. /Se elogió a los héroes con un canto glorioso.
·   Li mortis glore. /Él murió gloriosamente.
·   Tiu scienculo glorigis nian landon. /Ese científico hizo una apología de nuestro país.
·   La aktoro estis tre glorama, sed ne tre glorinda. /El actor estuvo muy glorioso, pero no muy digno de elogio.
·   Vi meritis malgloron pro viaj malbonaj agoj. /Merecías un vituperio por tus malas acciones.

jueves, 28 de febrero de 2013

GRIMPI (Escalar, trepar)


1. Pene transloki sian korpon sur oblikva aŭ vertikala surfaco, uzante la krurojn kaj eventuale la brakojn: /Trasladar con esfuerzo su cuerpo sobre una superficie oblicua o vertical, usando las piernas, y, eventualmente, los brazos:
·   Mia kato grimpis sur la arbon kaj ne volas malsupreniĝi. /Mi gato trepó al árbol y no quiere bajar.
·   Nia grimpado daŭris kelkajn horojn. /Nuestra escalada duró varias horas.
·   Li estas sperta grimpisto. /Él es un trepador experto.
·   Mi apenaŭ elgrimpis el la marĉejo. /Apenas salí trepando del cenagal.
·   Ŝi engrimpis en la boaton. /Ella trepó a la embarcación.
·   Ili malsuprengrimpis la ŝtuparon. /Ellos bajaron a gatas por la escalera.
·   Ni suprengrimpis sur la rokon por pli bone ĉion vidi. /Nosotros subimos trepando por la roca para ver todo mejor.
2. Teni sin stara aŭ suprendirekta, fiksiĝante per adventivaj radikoj, krampoj, ĉiroj, dornoj, dornetoj kaj simile: /Mantenerse erguida (una planta) o dirigirse hacia arriba, sujetándose por medio de raíces adventicias, grapas, guías, espinas, espinitas y similarmente:
·   Pizo volve grimpas la bastoneton. /Un guisante trepa envolviendo un bastoncito.
·   Lupolo estas grimpa planto / grimpoplanto. /El lúpulo es una planta trepadora.

miércoles, 27 de febrero de 2013

GARDI (Guardar, custodiar, cuidar; mantener, conservar)


1. Zorgi, ke ies vivo ne venu en danĝeron: /Cuidar que la vida de alguien no esté en peligro:
·   La prezidenton gardis eĉ kelkaj korpogardistoj. /Incluso algunos guardaespaldas cuidaban al presidente.
·   Gardatan ŝafon eĉ lupo timas. /Hasta un lobo teme a un cordero custodiado.
·   Post la falo oni fariĝas singarda. /Tras la caída, uno se hace cuidadoso.
·   La knabo nesingarde trakuris tra la strato. /El muchacho atravesó la calle descuidadamente.
2. Zorgi, por evitigi al iu malbonon: /Cuidar, para evitar un mal a alguien:
·   La hundo bone gardis lin. /El perro lo cuida bien.
·   Sen rigardo, sen gardo. /Sin mirada, sin cuidado.
·   Singardeman Dio gardas. /Dios guarda al cuidadoso.
3. Zorgi, ke io restu bonstata, ne difektiĝu: /Preocuparse de que algo permanezca en buen estado, que no se arruine:
·   La ĉefo tute ne gardas niajn interesojn. /El jefe no cuida nuestros intereses.
·   Tiu komitato ekzistas por la gardado de la interesoj de la tuta Esperantistaro. /Ese comité existe para la custodia de los intereses de todos los esperantistas.
·   Oni priŝtelas ne riĉulon, sed sengardulon. /Se desvalija no al rico, sino al descuidado.
·   La noktogardisto ne aŭdis la ŝtelistojn. /El guardia nocturno no escuchó a los ladrones.
4. Zorgi, ke iu ne forkuru, ne kaŭzu danĝeron: /Custodiar para que alguien no huya, no cause daño:
·   La gardisto de la malliberejo gardis la krimulojn. /El gendarme de la cárcel custodiaba a los criminales.
·   Gardu vin du baroj: lipoj kaj dentaroj. /Cuídate de dos barreras: los labios y la dentadura.
5. Ŝirmi, evitigi danĝeron aŭ malbonon: /Proteger, evitar un peligro o un mal:
·   La ĉapelo gardis mian kapon kontraŭ la suno. /El sombrero me resguarda la cabeza contra el sol.
·   Dubo gardas kontraŭ risko. /La duda protege contra el riesgo.
·   La vakcino ne antaŭgardos de tiu malsano! / ¡La vacuna no te protegerá de esa enfermedad!
6. Teni nedifektita aŭ neŝanĝita: /Mantener sin defecto o sin cambio:
·   Mi ĉiam gardos tiun sekreton! / ¡Siempre guardaré ese secreto!
·   Gardu kandelon por la nokto. /Cuida la vela para la noche.
7. Observi, ne forgesi aplikadon de io: /Observar, no olvidar la aplicación de algo:
·   Gardu miajn vortojn en via memoro. /Guarda mis palabras en tu memoria.

miércoles, 26 de septiembre de 2012

GRACIA (Gracioso, garboso)

Bela, plaĉa per facilaj kaj harmoniaj movoj aŭ bele proporciaj formoj: /Hermoso, agradable por sus movimientos fáciles y armoniosos, o bello por sus formas proporcionadas:
  • Hodiaŭ mi aĉetis tre gracian vazon./Hoy compré un jarrón muy bello.
  • Li saltas gracie, kiel urso ebria. /Él salta tan graciosamente como un oso ebrio.
  • Ŝi ne estis belulino, sed ŝia gracio estis tre alloga. /Ella no era una mujer hermosa, pero su gracia la hacía muy atractiva.
  • Min ravas la gracieco de tiu antikva statufragmento. /La gracia de ese antiguo fragmento de estatua me cautivó.
  • Ĉu vi volas diri, ke mi ne estas graciulino? / ¿Quieres decir que no soy graciosa?
  • Via parolo estas sengracia. /Tu conversación no tiene gracia.

sábado, 16 de junio de 2012

GLADI (Planchar ropa)

 Glatigi per varmega ilo, ĝin premŝovante tien kaj reen (sur tukoj, vestoj kaj simile): /Alisar con un instrumento muy caliente, presionándolo y arrastrándolo adelante y atrás (sobre telas, vestuarios y similarmente):
  • Patrino nun gladas la vestojn. /La madre ahora está planchando la ropa.
  • Pantalono jam estas gladita kaj vi povas surmeti ĝin. /El pantalón ya está planchado, puedes ponértelo.
  • Ne gladu vestojn sur la tablo - ja por tio estas uzata gladotabulo! / ¡No planches ropa sobre la mesa – si para eso se usa la tabla de planchar!
  • Ĉi tiu pulovero estas negladenda (tia, ke oni ne bezonas ĝin gladi). /Este pulóver no se debe planchar (esto es, que no se necesita plancharlo).
  • Gardu vin! La gladilo estas tre varma! / ¡Ten cuidado! ¡La plancha está muy caliente!
  • Mia fratino laboras kiel gladistino en la kudrejo. /Mi hermana trabaja como planchadora en la costurería.

GLATA (Liso, fino, agradable)

1. Prezentanta nenian elstaraĵon sur sia supraĵo; tia, ke la mano facile glitas: /Que no presenta nada sobresaliente sobre su superficie; aquello en que la mano se desliza fácilmente:
  •  La haŭto de mia bebo estas tre glata. /La piel de mi bebé es muy fina.
  •  La akvo de la lago estis glata kiel spegulo. / El agua del lago estaba lisa como un espejo.
  • Ŝi glatigas siajn harojn. /Ella alisa su cabellera.
2. Senobstrukca, facile irebla: /Que no presenta obstrucción, se puede ir fácilmente.
  • Ni iris laŭ glata vojo. /Fuimos por un camino liso.
  • Ĝi estas inter la glataĵoj de la valo. / Eso está entre las planicies del valle.
3. Iranta sen baro aŭ malhelpo: /Que avanza sin barrera o estorbo:
  • La afero estas sufiĉe glata. / El asunto es bastante fácil.
  • Vivi sate kaj glate. /Vivir con satisfacción y agradablemente.
  • Mi tre esperas, ke ĉio pasos glate. /Tengo mucha esperanza de que todo pasará fácilmente.
  • Finita kaj glatigita (bone aranĝita). /Terminado y afinado (bien dispuesto).
  • Nia konversacio estis malglata. /Nuestra conversación fue desagradable.
4. Karesa, dolĉa, lerte flata: /Acariciante, dulce, hábilmente adulador:
  • Liaj glataj paroloj logis ĉiujn knabinojn. /Sus suaves palabras cautivaron a todas las muchachas.
  • Infano glatumas la hundon (karese tuŝetas). /El niño acaricia al perro (dar toquecitos cariñosamente).

viernes, 15 de junio de 2012

GLITI (Patinar, resbalar, deslizarse)

 1. Facile moviĝi sur glata aŭ grasa supraĵo: /Moverse fácilmente sobre una superficie plana o engrasada:
  • Birdoj glitas en la aero.  /Los pájaros se deslizan en el aire.
  • Ĝi glitas de li kiel pizo de muro. /Eso resbala de él como un guisante de un muro.
  • Okazon kaptu ĉe l' kapo, ĉar la vosto estas glita. /Captura la ocasión en la cabeza, porque el rabo es resbaloso.
  • Atendis, meditis, ĝis en tombon englitis. /Esperó, meditó, hasta en la tumba resbaló.
  • Li rapide deglitis de la ĉevalo. /Rápidamente él resbaló del caballo.
2. Antaŭeniĝi sur glata supraĵo konservante sian ekvilibron: /Adelantarse sobre una superficie plana conservando su equilibrio:
  • Hodiaŭ mi prenos miajn glitilojn kaj iros gliti / glitumi, ĉar la vetero estas tre bela kaj frosta. /Hoy cogeré mis patines e iré a patinar /patinar, porque el tiempo está muy bonito y frío.
  • Glitado estas mia ŝatokupo. /Mi pasatiempo es el patinaje.
3. Perdi la starecon kaj ekvilibron, marŝante sur glata supraĵo: /Perder la estabilidad y el equilibrio, al caminar sobre una superficie lisa:
  • En mallumo ŝi (ek)glitis kaj falis. /En la oscuridad ella se resbaló y cayó.
  • La vojo estis glitiga. /El camino estaba resbaloso.
4. Pasi senbrue, facile, nerimarkite: /Pasar silenciosamente, fácilmente, inadvertidamente:
  • Li glitis po iomete en mizeron. /Él se deslizó poco a poco en la miseria.
  • El lia mano ĉiu monero elglitas (li estas tute malŝparema). /De su mano cada moneda resbala (él es totalmente despilfarrador)
  • La aktoro traglitis nerimarkite. /El actor pasó inadvertidamente.
  • La pejzaĝo rapide preterglitis antaŭ niaj okuloj. /El paisaje pasó rápidamente de largo ante nuestros ojos.
5. Rotaciante, ne sufiĉe adheri: /Al rotar, no adherirse lo suficiente.
  • Radoj de mia biciklo komencis gliti. /Las ruedas de mi bicicleta comenzaron a patinar.

GLUO (Engrudo, cola fría)

Duonlikva substanco, kiu, ŝmirita sur du objektoj, forte kunigas ilin sekiĝante: /Substancia media líquida, que untada sobre dos objetos, los une fuertemente al secarse:
  • Mi aĉetis glu(aĵ)on por kunglui la rompitajn pecojn de vazo. /Compré un pegamento para pegar los pedazos rotos de la vasija.
  • Por reklami la aranĝon ni gluis la afiŝojn sur la murojn. /Para anunciar el arreglo, nosotros pegamos los carteles en los muros.
  • Ni atendu ĝis ĝi bone gluiĝos. /Esperemos hasta que se haya pegado bien.
  • Gluaĵu la strion da tapetpapero kaj mi algluos ĝin. /Encola la franja del empapelado y yo la pegaré.
  • Al pec' pecon algluas, kiu neston konstruas. /Al trozo pega un trozo, que construye un nido.
  • Insulto ne algluiĝas. /Un insulto no se pega.
  • Ne tuŝu min per viaj gluecaj manoj! / ¡No me toques con tus manos encoladas!
  • Pecon detrancxitan al la pano ne regluu. /No vuelvas a pegar un pedazo cortado al pan.
  • La poŝtistoj kapablas malglui ĉian ajn koverton. /Los carteros son capaces de pegar cualquier tipo de sobre.

miércoles, 13 de junio de 2012

GRAVA (Importante, grave [en enfermedad])

1. Atentinda pro sia granda influo aŭ siaj grandaj sekvoj: /Digno de atención por su gran influencia o por sus grandes efectos:
  • Ni invitis kelkajn plej gravajn homojn al nia kunveno. /Nosotros invitamos a algunas de las personas más importantes a nuestra reunión.
  • Ofte de kaŭzo senenhava venas efiko plej grava. /Con frecuencia, de una causa sin contenido, viene el efecto más importante.
  • Ĉu via sano ne gravas al vi? / ¿Tu salud no es importante para ti?
  • Aŭskultu la instruiston, ĉar li parolas gravaĵon. /Escucha al instructor, porque habla de algo importante.
  • Ne gravigu tiujn bagatelojn. /No le des importancia a esas bagatelas.
  • Multaj gravuloj de diversaj landoj venis ĉi tien por priparoli gravegajn demandojn. /Muchas personas notables de diversos países vinieron para conversar de importantísimas preguntas.
2. Plena de dangxero aŭ doloro: /Lleno de peligro o dolor:
  • Ne zorgu, la vundo ne estas grava. /No te preocupes, la herida no es grave.
  • Li estis grave vundita. /Él estaba gravemente herido.
  • Mia malsano estas malgrava. /Mi enfermedad no es grave.

GRATULI (Felicitar, congratular)

Esprimi al iu per ĝentilaj vortoj sian kontentecon pro sukceso aŭ feliĉo okazinta al li: /Expresar a alguien, por medio de palabras amables, su alegría por un éxito o un hecho feliz que le ha ocurrido a él:
  • Mi gratulas vin okaze de via naskiĝtago! / ¡Te felicito por tu cumpleaños!
  • Mi ĝojas, ke vi sukcesis pri via ekzameno. Gratulon! /Me alegro de que hayas tenido éxito en tu examen. ¡Felicitaciones!
  • Gratulegon al via edzino, kiu naskis tian belegan bebon! / ¡Congratulaciones a tu señora, por dar a luz ese bellísimo bebé!
  • Akceptu miajn elkorajn gratulojn! / ¡Acepta mis felicitaciones de todo corazón!
  • Fratino sendis al mi gratulan leteron. /Mi hermana me envió una carta de congratulación.

martes, 12 de junio de 2012

GUSTO (Gusto)

 1. Specifa sensaĵo, kiu estiĝas post ekscito de specifaj organoj de la buŝo per la kontakto de likvaj aŭ solveblaj substancoj: /Sensación específica, que se ocasiona tras la excitación de órganos específicos de la boca por medio del contacto de líquidos y substancias solubles:
  • Kion vi pensas pri la gusto de ĉi tiu viando? / ¿Qué piensas del gusto de esta carne?
  • Malsato plej bone gustigas la manĝon. /El hambre es lo que mejor hace gustosa la comida.
  • Ĉu vi volas gustumi mian kukon? / ¿Quieres saborear mi torta?
  • Frukto malpermesita estas plej bongusta. /El fruto prohibido es el de mejor gusto.
  • Por kapti ezokon, bongustigu la hokon. /Para pescar un lucio, pone algo sabroso en el anzuelo.
  • Sanigaĵo malbongusta, sed efiko plej ĝusta. /Sanación de mal gusto, pero el efecto más apropiado.
  • Tiu kuracilo havas iun strangan postguston. /Ese remedio tiene un extraño gusto desagradable.
  • Ĝi sengustiĝis (perdis sian guston) post kelkaj tagoj. /Se puso insípido (perdió su gusto) después de varios días.
  • Oni diras, ke bona vingustumisto rekonas la regionon je la unua gustumo, la grundon je la dua kaj la rikoltjaron je la tria. /Se dice que el buen catador de vino reconoce la región en el primer paladeo, el terreno en el segundo, y el año de la cosecha en el tercero.
2. Eco de la karaktero, kiu kaŭzas, ke homo trovas plaĉon aŭ malplaĉon en iu aŭ io; karakterizata ŝatmaniero: /Cualidad del carácter que causa que una persona encuentre agrado o desagrado en alguien o algo; modo de gustar caracterizado:
  • Mi ordigis la ĉambrojn laŭ mia persona gusto. /Ordené las habitaciones de acuerdo a mi gusto personal.
  • Ĉiu havas sian propran guston. /Cada uno tiene su propio gusto.
  • Post longa laboro bone gustas la dormo. /Tras un prolongado trabajo, viene bien dormir.
3. Sagaca kaj ĝusta senco pri la kvalitoj kaj mankoj de arta verko: /Un sentido sagaz y justo sobre las cualidades y carencias de una obra de arte: 
  •  Ŝi vestas sin kun gusto. /Ella se viste con gusto.
  •  Ĉi tiuj vestoj estas gustoplenaj. /Estas prendas de vestir son de acuerdo al buen gusto.
  • Lia poemo estas sengusta laŭ mi. /En mi opinión, su poema es desabrido.
4. Maniero, stilo de artverko: /Manera, estilo de una obra de arte:
  • En la muzeo ni vidis multajn pentraĵojn en la gusto de la dekoka jarcento. /En el museo vimos muchas pinturas al gusto del siglo dieciocho.

sábado, 10 de marzo de 2012

GARNI (Guarnecer)

1. Almeti ion al objekto por ĝin ŝirmi aŭ plifortigi: /Poner algo a un objeto para protegerlo o fortificarlo:
  • Hieraŭ patro garnis ĉiujn fendojn per cemento. /Ayer mi padre guarneció todas las grietas con cemento.
  • La pordo estas fer-garnita por ke neniu ŝtelisto sukcesu rompi ĝin. /La puerta está guarnecida con hierro para que ningún ladrón consiga romperla.
2. Almeti ion al objekto por ĝin kompletigi laŭ ĝia destino: /Poner algo a un objeto para completarlo de acuerdo a su destino:
  • En la nova domo ankoraŭ ne ĉiuj fenestroj estas garnitaj per vitraĵoj.  /En la casa nueva no todas las ventanas están guarnecidas con vidrio todavía.
  • Mi ŝatas bifstekon garnitan per legomoj. /Me gusta un biftec cubierto con verduras.
  • Hodiaŭ ni manĝis kotletojn kun garnaĵo. /Hoy comimos chuletas con guarnición.
3. Almeti akcesoraĵon al objekto por ĝin ornami: /Agregar accesorios a un objeto para adornarlo:
  • La ĉambroj de tiu tre multekosta hotelo estas garnitaj per oro. /Las habitaciones de ese hotel caro están guarnecidas de oro.
  • Mia zono havas garnaĵon el belegaj diamantoj. /Mi cinturón tiene una guarnición de diamantes bellísimos.
4. Servi por garni: /Servir para guarnecer:
  • La kadro, garnanta spegulon, estas farita el vera arĝento. /El marco, que protege al espejo, está hecho de plata legítima.
  • Ŝian robon garnis belaj brodaĵoj. /Unos hermosos bordados guarnecían su vestido.

domingo, 1 de enero de 2012

GARANTII (Garantizar)

1. Preni sur sin la respondecon de alia persono pri io aŭ iu: /Tomar sobre sí la responsabilidad de otra persona acerca de algo o alguien:
  • Mi garantias pri la ĝusteco de informoj. /Garantizo la exactitud de los informes.
  • Kiu garantias, trankvilon ne scias. /Quien garantiza,  de tranquilidad no sabe.
  • Kiu donis garantion, tiu pagu la ŝuldon. /Quien dio la garantía, ese paga la deuda.
2. Aserti sub sia respondeco, ke io certe okazos: /Aseverar, bajo su responsabilidad, que algo ciertamente ocurrirá.
  • Nenio garantias, ke mi ne perdos la laboron. /Nada garantiza que no perderé mi trabajo.
  • Garantie liberigu mian fraton! / ¡Bajo garantía, libere a mi hermano!
  • Mi prenos vian ringon kiel garantiaĵon. /Tomaré tu anillo como garantía.
3. Certigi al iu la posedon de io: /Asegurar a alguien la posesión de algo:
  • Nia metodo garantias rapidajn progresojn. /Nuestro método garantiza progresos rápidos.
  • Ĉiumonate ni donas monon al garantia fonduso. /Todos los meses donamos dinero al fondo de garantía
4. Gardi de ia maloportunaĵo: /Proteger de algo inoportuno:
  • Edziĝo najbara garantias de eraro. /Un casamiento vecinal garantiza contra el error.
  • Li estas garantiita kontraŭ la militservo. /Él está garantizado contra el servicio militar.

GESTO (Gesto)

Ĉiu montra, esprima movo de la korpo, precipe de la kapo, brako aŭ mano: /Todo movimiento demostrativo, expresivo del cuerpo, principalmente de la cabeza, brazo o mano:
  • Ŝi faris iujn gestojn, sed mi ne povis kompreni ilian signifon. /Ella hizo algunos gestos, pero no pude comprender su significado.
  • Malfeliĉo sin ne ĝenas, faru geston - ĝi tuj venas. /La infelicidad no le molesta, haz un gesto – viene de inmediato.
  • Mi ne povis kompreni ŝin, ĉar mi ne sciis gestan lingvon /. No pude comprenderla, porque yo no conocía el lenguaje de los gestos.
  • Li provis geste komprenigi la aferon al mi. /Él trató de hacerme comprender el asunto por medio de gestos.
  • Ni gestis al la kelnero, por ke li venu. /Le hicimos gestos al camarero para que venga.
  • Ili gestadis, ke aliaj homoj ekvidu kaj venu. /Ellos hacían gestos para que otras personas vieran y vinieran.
  • La paroloj de la gestema prezidanto estis tre konvinkaj. /Las palabras del presidente aficionado a los gestos fueron muy convincentes.

GLACIO (Hielo)

1. Akvo solidiĝinta pro malvarmo: /Agua solidificada por el frío:
  • Vintre lago estas kovrita per glacio. /En invierno el lago está cubierto de hielo.
  • Batadi kiel fiŝo kontraŭ glacio. /Dar golpeteos como un pez contra el hielo.
  • Mi aĉetis vanilan glaciaĵon en la glaciaĵejo. /Compré un helado de vainilla en la heladería.
  • La vintro glaciigis la riverojn. /El invierno congeló los ríos.
  • La lago jam glaciiĝis. /El lago ya se congeló.
  • Multaj pendoglacioj pendis ĉe la tegmento. /Muchos trozos de hielo penden de la techumbre.
2. Tiu substanco, rigardata kiel ne daŭrema: /Esa sustancia, observada como no durable:
  • Al glacio printempa kaj al amiko tro nova ne fidu. / No confíes en el hielo primaveral ni en el amigo demasiado nuevo.
3. Tiu substanco, rigardata kiel simbolo de sensimpatieco, indiferenteco: /Esa sustancia, observada como símbolo de antipatía, indiferencia:
  • Mielo sur lango, kaj glacio en koro. /Miel en la lengua, hielo en el corazón.
  • Liaj okuloj estis kvazaŭ glaciaj. /Sus ojos eran como si fueran hielos.
  • Ili salutis min glacie. /Ellos me saludaron glacialmente.
  • Ŝi glaciiĝis de timo. /Ella se congeló de miedo.

GRAJNO (Grano, semilla)

1. Ĉiu el la fruktoj entenataj en la spiko de greno: /Cada uno de los frutos contenidos en la espiga de un cereal.
  • Avino ĵetis iom da grajnoj al siaj kokinoj. /La abuela lanzó un poco de granos a sus gallinas.
  • Eĉ blinda kokino povas trovi grajnon. /Hasta una gallina ciega puede encontrar granos.
  • Mi tre ŝatas manĝi grajnaĵon el freŝaj grajnoj. /Me gusta mucho comer comida hecha con granos frescos.
  • Venis tempo por disgrajnigi vinberaron. /Viene el tiempo para desgranar racimos de uvas.
  • La maizo jam grajniĝas. /El maíz ya se llena de granos.
2. Ĉiu seka semo aŭ frukto, prezentanta etan volumenon: /Cada semilla seca o fruto que presenta un pequeño volumen:
  • Kion vi intencas fari kun tiuj grajnoj de pomo? /¿Qué intentas hacer con esas semillas de manzana?
3. Malgranda globa objekto, simila al vegetaĵa grajno: /Pequeño objeto esférico, similar a un grano vegetal:
  • Sur la fundo de la rivero troviĝas grajnoj da oro. /En el fondo del río se encuentran pepitas de oro.
  • Grajneto da vitro penetris en mian okulon. /Un granito de vidrio me penetró en el ojo.
  • La sablo estas grajneca. /La arena presenta el aspecto de un conjunto de granos.
4. Tre malgranda kvanto da io: /Cantidad muy pequeña de algo:
  • Vi ne havas en la kapo eĉ unu grajnon da saĝo! / No tienes ni siquiera un grano de sensatez en la cabeza.

viernes, 30 de diciembre de 2011

GRIMPI (Escalar, trepar)

1. Pene transloki sian korpon sur oblikva aŭ vertikala surfaco, uzante la krurojn kaj eventuale la brakojn: /Trasladar su cuerpo penosamente sobre una superficie oblicua o vertical, usando los piernas y eventualmente los brazos:
  • Mia kato grimpis sur la arbon kaj ne volas malsupreniĝi. /Mi gato trepó al árbol y no se quiere bajar.
  • Nia grimpado daŭris kelkajn horojn. /Nuestra escalada duró varias horas.
  • Li estas sperta grimpisto. /Él es un escalador experto.
  • Mi apenaŭ elgrimpis el la marĉejo. /Apenas salí trepando del pantano.
  • Ŝi engrimpis en la boaton. /Ella subió trepando al bote.
  • Ili malsuprengrimpis la ŝtuparon. /Ellos bajaron gateando la escalera.
  • Ni suprengrimpis sur la rokon por pli bone ĉion vidi. /Trepamos a la roca para ver todo mejor.
2. Teni sin stara aŭ suprendirekta, fiksiĝante per adventivaj radikoj, krampoj, ĉiroj, dornoj, dornetoj kaj simile: /Mantenerse erguido o en dirección hacia arriba, fijándose mediante raíces adventicias, grapas, cirros, espinas, abrojos, etc.:
  • Pizo volve grimpas la bastoneton. /El guisante trepa por el bastoncito envolviéndolo.
  • Lupolo estas grimpa planto / grimpoplanto. /El lúpulo es una planta trepadora.

GVIDI (Guiar)

1. Montri al iu persono la vojon ĝustan, irante kun li kaj helpante al li por atingi la celon, kiun li intencas trafi: /Mostrar a una persona el camino preciso, yendo con él y ayudándole para alcanzar el objetivo que intenta lograr:
  • Turista gvidisto gvidis nin sur la monto. /Un guía turístico nos guió sobre el monte.
  • Aliajn gvidas kaj mem ne vidas. /Guía a otros y no se ve a sí mismo.
  • Ĉiu sin gvidas, kiel li vidas. /Cada uno se guía como él ve.
  • Ni venis ne tien - li misgvidis nin! /No vinimos allí – él nos guió mal.
2. Montri la linion ĝuste kondukantan al la celo; direkti la movon al la celo: /Mostrar la línea exacta que conduce al objetivo; dirigir el movimiento al objetivo:
  • Ne timu, kompaso gvidos nin. /No temas, la brújula nos guiará.
  • Vidu, tio estas gvida stelo. /Mira, esa es una estrella guía.
  • Plej bona gvidilo estas la lango. /El mejor instrumento guía es la lengua.
3. Montri, sciigi al iu la konduton, kondukontan al la celo: /Mostrar, dar a saber a alguien la conducta que conduce al objetivo:
  • Li promesis gvidi sian popolon al la feliĉo. /Él prometió guiar a su pueblo a la felicidad.
  • Riĉeco sen gvido kiel ĉevalo sen brido. /La riqueza sin guía es como un caballo sin brida.
4. Montri, sciigi per siaj spertaj konsiloj, kiel eble plej bone funkciigi ion: /Mostrar, hacer saber mediante consejos expertos cómo algo tal vez  puede funcionar mejor:
  • La kurson gvidas bonega instruisto. /Un muy buen instructor guía el curso.
  • Mi prenis sur min la gvidadon de Esperanta kurso. /Yo tomé sobre mí la guía del curso de Esperanto.
  • Ŝi konsentis persone gvidadi la aferon. /Ella consintió en guiar personalmente el asunto.

domingo, 6 de junio de 2010

GLUTI ( tragar, deglutir )

1. Malsuprenigi ion tra la gorĝo en la ezofagon kaj stomakon: / Hacer bajar algo por la garganta hacia el esófago y el estómago:
  • Ne glutu senmaĉe - poste via stomako doloros! / No tragues sin masticar - después tu estómago te dolerá.
  • Li formanĝis ĉion per kelkaj glutoj - verŝajne malsatis. / Él se tragó todo con solo unas mascadas - al parecer tenía hambre.
  • Glutado de tro varmaj aŭ malvarmaj nutraĵoj povas danĝeri. / Tragar alimentos muy calientes o muy frías puede ser peligroso.
  • Ne estu glutema - vi dikiĝos! / No sea tragón - engordarás!!
  • Ŝi misglutis (enlasis iom da teo en la traĥeon) kaj ektusis. / Ella tragó mal ( entró algo de té en la traquia) y comenzó a toser.
2. Malaperigi en sin; avide alproprigi: / Hacer desaparecer en uno mismo, apropiarse ávidamente:
  • La maro englutis nian ŝipeton sed ni savis nin. / El mar se tragó nuestro barco pero nos salvamos.
  • Lia negoco forglutis tutan lian monon. / El negocio de él le terminó todo su dinero.

martes, 23 de febrero de 2010

GRATI ( rascar )

Froti malforte kaj supraĵe per akra aŭ raspa objekto / Frotar despacio y superficialmente con un objeto agudo o áspero
  • Li tre ŝatas, kiam iu gratas lian dorson. / Le gusta mucho a él que le rasquen su espalda
  • Post fortaj gratoj de la kato sur miaj manoj restis grataĵoj. / Tras fuertes rasquidos del gato quedaron en mis manos razjuños
  • Degratu la koton de viaj ŝuoj! / Rasca el barro de tus zapatos!
  • Junuloj tre ŝatas prigratadi ion sur la benkoj. / Los jóvenes gustan mucho de tallar algo sobre los bancos.
  • Tiu virinaĉo pretis elgrati miajn okulojn! / Esa mujerzuela está lista para rascar mis ojos!!
  • Eĉ ne pensu forgrati malbonajn poentojn el via notlibro! / Aun no pienses en desaracer malos puntos de tu notebook
  • Via kato gratvundis mian vizaĝon. / Tu gato me rasjuñó mi cara