NATURO (Naturaleza)

1. La tuto de tio, kio ekzistas aŭ okazas sen interveno de la homo: /Todo lo que existe u ocurre sin intervención del hombre:

• Ekzistas tri regnoj de la naturo (mineraloj, vegetaĵoj kaj bestoj). /Existen tres reinos de la naturaleza (mineral, vegetal y animal)
• Avo mortis per natura morto. /El abuelo falleció de muerte natural.

2. La kreanta povo, kiu montriĝas sub la ŝanĝiĝantaj formoj de la objektoj kaj estaĵoj: /El poder creador, que se muestra bajo las formas cambiantes de los objetos y seres:

• La naturo malavare favoris tiun landon. /La naturaleza favoreció generosamente a ese país.
• Okazis io supernatura, kion oni ne povas ekspliki. /Ocurrió algo sobrenatural, que no se puede explicar.

3. La surfaco de la tero, rigardata kiel vivejo de la homo kaj bestoj: /La superficie de la tierra, observada como vivero del hombre y los animales:

• La naturo jam vekiĝas. /La naturaleza ya despertó.
• Geavoj transdonis diversajn naturaĵojn al ni. /Los abuelos nos entregaron diversos productos de la naturaleza.

4. La esenco, ecaro propra al iu aŭ io: /La esencia, conjunto de cualidades propias de alguien o algo:

• La infano havas malbonan naturon. /El niño tiene una mala naturaleza.

5. La primitiva stato de estaĵo, la denaska karaktero, kontraste kun la edukado kaj kulturo: /El estado primitivo de un ser, el carácter de nacimiento, en contraste con la educación y la cultura:

• Li vivas laŭ sia naturo. /Él vive según su naturaleza.
• Difekton de naturo ne kovros veluro. /Un defecto de naturaleza no lo cubrirá un terciopelo.
• La leporo estas nature timema. / La liebre es tímida por naturaleza.
• Vi eĉ ne provas venki vian laŭnaturan inklinon al pigreco. /Aún no tratas de vencer tu inclinación natural a la pereza.

6. Objekto de la arto, kontraste kun la artaĵoj: /Objeto del arte, en contraste con las obras de arte:

• Mi ŝatas desegni laŭ la naturo (ne laŭ la fantazio). /Me gusta dibujar conforme a la naturaleza (no a la fantasía).