miércoles, 27 de agosto de 2008

AROGANTA ( arrogante )

Ofende fiera; malŝate kondutanta kontraŭ aliaj:
  • Pli arogantan homon ol vi mi neniam vidis!
  • Bedaŭrinde, vi ne vidis, kiel arogante li parolis...
  • Ili fanfaronas kaj parolas arogantaĵojn.
  • Via aroganteco estas netolerebla!
  • Kial vi komunikas kun tiu arogantulo?

RULO ( rulo, rollo )

Pli-malpli longa objekto cilindroforma:
  • Alportu rulon da paperoj, mi petas.
  • La infanoj rulis neĝbulon en la korto.
  • Ĉu vi legis pri Sizifa rulado de ŝtono?
  • Tiu vianda rulaĵo estis tre bongusta!
  • La veturilo ruliĝis tre rapide.
  • Ie malproksime aŭdeblis ruliĝado de la maro.
  • Vi ne vidos la tutan tekston, pro tio rulumu ĝin.
  • La ondoj alruliĝis sur la sablon.
  • Sur la vangoj de la knabino deruliĝis larmoj.
  • La vento forrulis nebulon.

RANGO ( rango, grado)

1. Grado, ĉe kiu staras iu persono en difinita hierarkio:
  • Ili ricevis rangojn kaj donacojn.
  • Rangeto rangon respektu, modestan lokon elektu.
  • Vi sukcesis, vi havas rangajn privilegiojn.
  • Li rangas kiel generalo.
  • Li ne perdos sian rangon, ĉar li jam estas senrangulo.
  • Ĉiuj estimas lin pro lia superrangeco.
2. Grado, ĉe kiu staras iu aŭ io en skalo de graveco:
  • Li estas kuracisto de la plej alta rango.
  • Ni gustumis vinon de unuaranga kvalito.
  • Ŝi estas duaranga aktorino.
  • Mi ne aĉetumos en lastrangaj butikoj!

BALANCI ( balancear )

1. Movadi objekton per ritma onda movo, tiel ke ĝi alterne leviĝas kaj malleviĝas:
  • Vento balancas la branĉojn de la arboj.
  • La knabino balancis sin sur la balancilo.
  • Laŭ la balancado de la branĉoj oni povas juĝi, ke la vento estas tre forta.
  • Pro la vento floroj faris balancojn per la kapoj.
  • La ŝipo balanciĝis sur la maro.
  • Balanciĝo de la aviadilo iom trankviliĝis.
2. Ritme movi membron aŭ kapon:
  • Ŝi jese balancis la kapon.
  • Kiam mi parolis, ili nur balancadis la kapon.

MIGRI ( migrar )

1. Iri de unu loko al alia malproksima, sen tre difinita celo:
  • La legendoj migras de lando al lando.
2. Translokiĝi de loko al loko laŭ la bezonoj, ne havante fiksan sidejon:
  • Multaj laboristoj migras al la landoj, kie la kondiĉoj estas pli bonaj.
  • Li estas migra aktoro.
  • Mi estas migranto, sed mi ne tre ŝatas tion.
  • Multaj miaj samlandanoj elmigris en aliajn landojn.
  • Nun tiu lando ne enlasas enmigrantojn.
3. Amase kaj periode translokiĝi de unu restadejo al alia kaj reciproke:
  • Aŭtune birdoj migras suden.
  • La birdoj atingis la celon de sia migrado.

HUMANA ( humano,a)

Posedanta la plej noblajn ecojn de la homo, kompatemon, bonfaremon, helpemon:
  • La juĝisto estis tre humana.
  • Ili traktis la venkitojn kun humaneco.
  • Oni provos humanigi sovaĝulojn.
  • Germanio iam estis la centro de la humanistoj.
  • Tio estas malhumana kruelaĵo.

SILENTI ( silenciar, callar )

1. Ne eligi sonon de parolo, krio, ĝemo kaj simile:
  • Sciu elokventi, sciu ankaŭ silenti.
  • Paca silento, ke ne blovas eĉ vento.
  • Ne timu hundon bojantan, timu hundon silentan.
  • Subite fariĝis tre silente.
  • Ŝi estas tre silentema persono.
  • Nokte ĉio silentiĝas.
2. Ne paroli pri io, ne diskuti, ne pritrakti:
  • Kiu pri ŝtelo silentas, tiu ŝtelon konsentas.
  • El mia silentado ŝi konkludis, ke mi koleras.
  • Li prisilentis sian amon.
  • Ĉu vi forsilentis la sekreton?
3. Sin ne montri; ne plu efiki; ĉesi:
  • Kie regas la forto, tie rajto silentas.

CURSO DE ESPERANTO

DOMAĜO ( ofensa, daño, peligro, lastima)

Perdo aŭ difekto, kiun oni volus ne vidi, ne suferi:
  • Estas domaĝo, ke oni ŝtelis vian aŭton.
  • Post domaĝo venas saĝo.
  • Tio estas domaĝa afero.
  • Domaĝe, ke vi ne estis kun ni.
  • Kiu domaĝas groŝon, perdas la tutan poŝon.
  • Pro vorta ludo li eĉ patron ne domaĝas.

PALA ( palido,a)

1. Perdinta sian naturan ruĝetan koloron, blanketa:
  • Ĉu vi ne malsanas? Vi estas pala.
  • La ĉefaj simptomoj de tiu malsano estas paleco de la vizaĝo kaj konstanta laco.
  • Ŝi paliĝis pro timo.
2. Senbrile blanketa:
  • Vintre ni povas ĝui nur palan sunon.
3. Senviveca, senĉarma, seninteresa, senforta, senpova:
  • Min neinteresas tiuj palaj oficialaj paroloj.
  • Ĉi tiu bonega festo paligis ĉiujn antaŭajn festojn.
La impresoj pri la vojaĝo paliĝadis kun la tempo.