sábado, 12 de enero de 2013

DECI (Proceder, convenir; ser adecuado, ser apropiado)


1. Esti prave, juste ŝuldata pro rajto aŭ merito: /Estar correcto, adeudado legalmente por derecho o mérito:
·   Al malfeliĉulo decas kompato de amiko. /Al infeliz le conviene la compasión de un amigo.
·   Vi donis al mi pli ol dece. /Me diste más de lo convenido.
·   Ŝi edziniĝis pro la deco. /Ella se casó por conveniencia.
2. Esti konforme al ies karaktero, situacio: /Ser conforme a su carácter, situación:
·   Kondutu tiel, kiel decas al bonedukita homo. /Compórtate como procede un hombre bien educado.
·   Virinoj vestu sin per decaj vestoj. /Vístanse las mujeres con ropas apropiadas.
·   Estas malpermesite porti maldecajn vestojn ĉi tie. /Aquí está prohibido llevar vestimentas inapropiadas.
·   Ne parolu maldecaĵojn! / ¡No hables inconveniencias!

jueves, 10 de enero de 2013

DIFINI (Definir; determinar, fijar)


1. Precize klarigi (ideon aŭ vorton) per la ecoj aŭ nuancoj, kiuj apartigas ĝin disde la aliaj: /Aclarar con precisión (una idea o una palabra) por las cualidades o matices que lo separan de los demás:
·   Ĉu vi povus difini la sencon de tiu vorto? / ¿Podrías definir el sentido de esa palabra?
·   Fluidaĵo sen difino, nek vinagro nek vino. /Un líquido sin definición, ni vinagre ni vino.
·   Tiu odoro estas tute nedifinebla. /Ese olor es del todo indefinible.
2. Precize klarigi la naturon, sencon aŭ rolon de io aŭ iu: /Aclarar con precisión la naturaleza, sentido o rol de algo o alguien:
·   La estro jam difinis taskojn al mi. /El jefe ya fijó trabajos para mí.
·   Fianĉon de l' sorto difinitan forpelos nenia malhelpo. /Ningún impedimento ahuyentará la suerte de un novio definido.
·   En Esperanto "la" estas difina artikolo. /En Esperanto, “la” es un artículo definido.
·   Ni renkontiĝos en la difinita tempo. /Nos encontraremos en el tiempo fijado.

miércoles, 9 de enero de 2013

KONCIZA (Conciso, sucinto)


Esprimanta la ideojn per plej malmultaj vortoj: /Que expresa las ideas con el mínimo de palabras.
·   La raporto estu konciza. /El informe será conciso.
·   Ŝi ne kapablas paroli koncize kaj diras multajn nebezonatajn aferojn. /Ella no es capaz de hablar de modo conciso, y dice muchas cosas innecesarias.
·   Mi ŝatas la koncizecon de tiu aŭtoro. /Me gusta la concisión de ese autor.

martes, 8 de enero de 2013

DEKLARI (Declarar)


Oficiale, publike aŭ formale sciigi: /Dar a conocer oficial, pública o formalmente:
·   Nia lando deklaras militon al la via. /Mi país le está declarando la guerra al tuyo.
·   La prezidanto deklaris la kongreson malfermita. /El presidente declaró abierto el congreso.
·   Tiaj agoj ne konformiĝas al la deklaro pri la homaj rajtoj. /Esas acciones no están conforme a la declaración de los derechos humanos.
·   Estu deklaro (frazo en fontolingva programo, kiu informas tradukilon pri io, sed ne estas mem tradukata) por ĉiu variablo. /Haz una declaración (frase de programación en código fuente, que informa sobre algo al traductor, pero no es traducida por sí misma) para cada variable.
·   Tiuj belaj vortoj estis lia amdeklaro. /Esas bellas palabras fueron su declaración de amor.

lunes, 7 de enero de 2013

KONFORMA (Acorde, conforme)


1. Tia, ke ĝia formo estas ĝuste simila al tiu de alia objekto, rigardata kiel modelo: /Aquello, cuya forma es justamente similar al la de otro objeto, observado como un modelo:
·   La kopio de la bildo estas konforma al la originalo. /La copia de la imagen está conforme al original.
·   Plej ofte vorteto "laŭ" montras ion, al kio io konformas. /La mayoría de las veces la palabrita “laŭ” muestra algo, a lo que algo está conforme.
·   Estas granda konformeco pri la opinioj inter mi kaj miaj gepatroj. /Hay una gran conformidad entre las opiniones mías y la de mis padres.
·   Vi bonege interkonformigis la objektojn. /Tu dispusiste muy bien la conformidad entre los objetos.
2. Ĝuste respondanta al tio, kion iu volas aŭ io trudas: /Que responde justamente a lo que alguien desea, o algo impone.
·   Via konduto estu konforma al viaj diroj. /Que tu conducta esté de acuerdo a tus dichos.
·   Ni devas agi konforme al la Statuto de la Asocio. /Debemos actuar conforme al Estatuto de la Asociación.
·   Mi konformigos mian parolon al la publiko. /Yo adecuaré mi discurso de acuerdo al público.
3. Bone akordiĝanta kun, ĝuste taŭga por: /Ponerse bien de acuerdo con, justamente apropiado para:
·   La vestoj de mia fratino estas konformaj al mi. /Las ropas de mi hermana me quedan bien.
·   La profesio instruista montriĝis nekonforma por li. /La profesión de instructor se mostró no adecuada para él.

domingo, 6 de enero de 2013

LAŬDI (Alabar, elogiar)


Esprimi aprobon, favoran opinion pri meritoj, kvalitoj de iu aŭ io: /Expresar aprobación, opinión favorable, acerca de los méritos, cualidades de alguien o algo:
·   La instruisto laŭdis la lernantojn. /El profesor elogió a los estudiantes.
·   Ne laŭdu la tagon antaŭ vespero. /No elogies el día antes de la noche.
·   Mi tre multe laboris kaj ricevis laŭdon. /Trabajé muchísimo y recibí un elogio.
·   La konduto de miaj infanoj estas laŭdinda - ili ĉiam obeas min. /La conducta de mis hijos es digna de alabanza - ellos siempre me obedecen.
·   Alian ne mallaŭdu, vin mem ne aplaŭdu. /No vituperes a otro, no te aplaudas a ti mismo.
·   Se vi estos malbona, ĉiuj ĵetos mallaŭdon sur vin. /Si tú vas a ser malo, todos te lanzarán vituperios.
·   Lian memlaŭdon mi jam ne povas toleri. /Ya no puedo tolerar su autoelogio.