sábado, 23 de febrero de 2013

TUSI (Toser)


1. Subite, spasme kaj brue elspiri: /Espirar súbita, espasmódica y ruidosamente:
·   Mi tusas pro malvarmumo. /Estoy tosiendo por el frío.
·   Tuso kaj amo ne estas kaŝeblaj. /La tos y el amor no se pueden ocultar.
·   Mi ne povas reteni konstantan tusadon. /No puedo reprimir la tos constante.
·   Trinku antitusan siropon kaj vi baldaŭ saniĝos. /Bebe un jarabe antitusivo y sanarás pronto.
2. Intence aŭdigi similan bruon por atentigi iun: /Hacer un ruido similar intencionadamente para lograr la atención de alguien:
·   La direktoro tusis kaj ĉiuj eksilentis. /El director tosió, y todos callaron.

viernes, 22 de febrero de 2013

KAVO (Cavidad, hueco; hoyo, foso; bache)


Malplenaĵo en solida materio aŭ en organo: /Vacío en una materia sólida o en un órgano:
·   Li falis en kavon. /Él cayó en un bache.
·   Al kavo senfunda ŝtopado ne helpas. /Al hoyo sin fondo, el llenado no sirve.
·   Ni ne veturu laŭ tiu ĉi vojo - ĝi estas kava. /No viajemos por este camino - está cubierto de baches.
·   Mi tre ŝatas la ĉarmajn kavetojn (belkavetojn) de ŝiaj vangoj. /Me gustan mucho los hoyuelos de sus mejillas (lindos hoyuelos).
·   Kio kavigis la teron? / ¿Qué hizo un hoyo en la tierra?
·   La benko kaviĝis sub lia pezo. /El banco se ahuecó bajo su peso.
·   Ni elkavigis arbradikojn, ĉar ili ĝenis. /Nosotros cavamos las raíces del árbol porque molestaban.
·   Ni ne havis tasojn, pro tio trinkis fontan akvon el mankavoj. /No teníamos tazas, por eso bebimos agua de fuente en la cavidad de las manos.

jueves, 21 de febrero de 2013

MALIGNA (Maligno)


Havanta malbonan prognozon: / Que tiene mal pronóstico:
·   Mi ne mortos ankoraŭ, ĉar mia malsano ne estas maligna. /No moriré todavía, porque mi enfermedad no es maligna.
·   Ŝi ne timis la malignecon de la afekcio. /Ella no temía a la malignidad de la afección.
·   Maligna okulo estas tiu, kiu, laŭ popola superstiĉo, kapablas sorĉe malutili al iu. /Un ojo maligno es el que, según la superstición popular, es capaz de dañar a alguien con un maleficio.
·   Mi estas certa, ke la malbonon al mi kaŭzis iu malignanto! / ¡Estoy seguro que el mal me lo causó alguien que hace maleficios!

miércoles, 20 de febrero de 2013

SUFOKI (Sofocar, ahogar)


1. Mortigi per manko de aero: /Matar mediante la falta de aire:
·   Li sufokis la malsanulon sub kusenoj. /Él sofocó al enfermo con almohadones.
·   Ŝi estis premsufokita (sufokita per premado). /Ella fue ahogada por las presiones.
·   Vi ne restos viva post la sufokado! / ¡No quedarás vivo después del ahogo!
2. Ĝeni, malhelpante la spiradon: /Estorbar, impidiendo la respiración:
·   La varmego sufokas min. /El calor excesivo me sofoca.
·   Suferoj sufokas kaj homoj mokas. /Los sufrimientos sofocan, y la gente se mofa.
·   Mi preskaŭ sufokiĝis pro rido. /Casi me ahogué de risa.
3. Ĉesigi, haltigi, malhelpi: /Hacer terminar, poner alto, entrabar:
·   Ili sukcesis sufoki la ribelon. /Ellos lograron sofocar la rebelión.
·   La timo estis sufoka. /El temor era sofocante.

martes, 19 de febrero de 2013

ŜPRUCI (Brotar, manar)


1. Rapide kaj forte eliĝi en fluo aŭ en gutoj: /Salirse rápidamente y con fuerza en flujo o en gotas:
·   Larmoj ŝprucis el ŝiaj okuloj. /Las lágrimas brotaron de sus ojos.
·   Ŝpruca fonto min malsekigis. /Una fuente surtidora me mojó.
·   La infanoj admiris la ŝprucadon de la fontanoj. /Los niños admiraron los chorros de las fuentes.
·   La sango elŝprucis fonte. /La sangre brotó como de una fuente.
·   La aŭto surŝprucigis la pasantojn. /El auto salpicó a los peatones.
2. Rapide, subite montriĝi kun viveco: /Mostrarse rápidamente, de improviso, con viveza:
·   Ĝojo ŝprucis el ĉiuj okuloj. /La alegría brotó de todos los ojos.
·   Ŝprucigu fajron kaj morton el viaj okuloj! / ¡Brote fuego y muerte de tus ojos!
·   Ĉie estis sentebla ŝprucanta gajeco. /En todas partes se podía sentir brotar la alegría.

lunes, 18 de febrero de 2013

VIRTO (Virtud)


1. Konstanta emo de la animo agi morale, fari la bonon kaj eviti la malbonon: /Constante deseo del ánimo para obrar moralmente, hacer el bien y evitar el mal:
·   Pli bona estas virto sen oro, ol oro sen honoro. /Mejor es la virtud sin oro, que el oro sin honor.
·   Por virta orelo ne danĝeras vorto malbela. /Para una oreja virtuosa, una fea palabra no es peligrosa.
·   Provu ĉiam agi juste kaj virte. /Procura siempre actuar de modo justo y virtuoso.
·   Virtulo ne deturnas sin de sia virteco kaj ne faras malbonajn agojn. /El virtuoso no se aparta de su virtud, y no realiza malas acciones.
·   Mi ne volas, ke vi komuniku kun viaj malvirtaj amikoj. /No quiero que te comuniques con tus amigos viciosos.
2. Ĉiu el la apartaj bonaj inklinoj de la animo: /Cada una de las buenas inclinaciones particulares del alma:
·   Niaj virtoj estas nur plej ofte maskitaj malvirtoj. /Nuestras virtudes, con mayor frecuencia, sólo son vicios enmascarados.
·   Malriĉeco ne estas malvirto. /La pobreza no es un vicio.
·   La amikoj malvirtigos vian vojon. /Los amigos enviciarán tu camino.