1. Povanta iri laŭ sia plaĉo, ne haltigite de baroj: /Que puede ir a su gusto, no siendo detenido por barreras:
- Mi lasis la hundon libera en la korto. /Dejé al perro libre en el patio.
- Tute libera, kiel birdo aera. /Totalmente libre, como pájaro en el aire.
- Pli bona pano sen butero, ol dolĉa kuko sen libero. / Mejor un pan sin mantequilla, que un dulce pastel sin libertad.
- Seka panpeco, sed en libereco. /Un pedazo de pan seco, pero en libertad.
- Ne insultu mizeran, ne moku malliberan. /No insultes a un miserable, no te burles de un esclavo.
- Li finis sian tempon de mallibereco. /Él terminó su tiempo de reclusión.
- Ili perforte min malliberigis! / ¡Ellos me encerraron a la fuerza!
2. Povanta agi laŭ sia volo, ne malhelpate de socia, morala regulo: /Que puede obrar según su voluntad, no entrabado por norma social, moral:
- Vivu mizere, sed vivu libere! / ¡Vive en la miseria, pero vive libre!
- Antaŭparolo liberigas de postparolo. /Un prólogo libra de una conclusión.
- Liberulo iras, kien li deziras. /Un individuo libre va adonde él desea.
3. Politike sendependa: /Políticamente independiente:
- Mi estas libera civitano, kiu havas siajn rajtojn! / ¡Soy un ciudadano libre que tiene sus derechos!
- Oni liberigis ŝin el sklaveco. /La liberaron de la esclavitud.
4. Kapabla memstare pensi: /Capaz de pensar independientemente:
- Mi sentas min libera. /Me siento libre.
5. Kapabla moviĝi sen baro, sen ĝeno: /Capaz de moverse sin barrera, sin estorbo:
- Li kapablas liberan elparoladon de la lingvo. /Él es capaz de una pronunciación libre de la lengua.
6. Disponebla, neokupita: /Disponible, no ocupado:
- Ĉu la seĝo estas libera? / ¿La silla está libre?
- Finfine mi liberiĝis de tiu teda gasto. /Por fin me liberé de ese fastidioso huésped.
7. Ne prezentanta barojn, malhelpojn (se paroli pri spaco aŭ tempo): /Que no presenta barreras, impedimentos (si se habla de espacio o tiempo):
- Ni flugis en la libera aero. /Nosotros volamos en el aire libre.
- Sola vojo libera al la fundo rivera. /Único camino libre al fondo del río.
8. Ne submetita al specialaj leĝoj, difinitaj kondiĉoj: /No sometido a leyes especiales, condiciones definidas:
- La eniro en la koncerton estas libera (senpaga). /La entrada al concierto es libre (gratis).
9. Senigita je, ŝirmita kontraŭ: /Despojado de, resguardado contra:
- Dum miaj ferioj mi volas esti libera de ĉiuj zorgoj. /Durante mis vacaciones quiero estar libre de todas las preocupaciones.