sábado, 20 de octubre de 2012

STRABI (Bizquear; mirar de reojo)

1. Ne povi direkti ambaŭ okulojn al unu sama punkto: /No poder dirigir ambos ojos a un mismo punto:
  • Ŝi strabas, sed tio ne gravas - mi ĉiukaze ŝin amas. /Ella bizquea, pero eso no es importante – de todas maneras la amo.
  • Inter la blinduloj reĝas la strabuloj. /Entre los ciegos reinan los estrábicos.
  • Li estas trafita de strabismo. /Él padece de estrabismo.
2. Rigardi de flanke kun malica aŭ envia intenco: /Mirar de lado con intención maliciosa o envidiosa:
  • Ŝi strabis al mi, sed mi ne atentis tion. /Ella mi miró de reojo, pero yo no le puse atención.
  • La nova familio renkontis min bele - mi vidis neniun straban rigardon. /La familia nueva me encontró de manera agradable – no vi ninguna mirada de reojo.
  • Li strabe rigardas la riĉaĵojn de aliaj. /Él mira de reojo las riquezas de otros.

SALUBRA (Saludable, salubre)

Favora por sano: /Favorable para la salud:
  • Ni forveturu ien, kie la klimato estas salubra. /Viajaremos adonde el clima sea saludable.
  • Malvarma kaj humida aero estas nesalubra. /El aire frío y húmedo no es saludable.
  • La ŝtato devas zorgi pri salubreco de ĉiuj regionoj. /El estado debe cuidar la salubridad de todas las regiones.
  • En tiun lokon venos multaj turistoj, kiam oni salubrigos ĝin. /A ese lugar llegarán muchos turistas cuando se haga saludable.

jueves, 18 de octubre de 2012

PRUNTE (En préstamo)

Kun kondiĉo redoni post difinita tempo: /Con la condición de devolver después de un tiempo definido:
  • Mi ne prenas prunte kaj prunte ne donas. /No pido prestado ni doy en préstamo.
  • Mi pruntos iom da mono de mia najbaro. /Le pediré prestado algo de dinero a mi vecino.
  • Li dentojn prunti ne bezonas. /Él no necesita pedir dientes prestados.
  • Vi devas redoni la prunton. /Debes devolver el préstamo.
  • Perdiĝas per pruntedono amiko kaj mono. /Por prestar se pierde amigo y dinero.
  • Mi alpruntos la robon, sed vi ne malbonigu ĝin. /Te prestaré el vestido, pero no lo eches a perder.
  • Nia lingvo depruntis kelkajn vortojn de aliaj lingvoj. /Nuestra lengua pidió prestadas algunas palabras de otros idiomas.
  • Ŝi prunteprenis kelkajn dolarojn kaj promesis baldaŭ redoni. /Ella pidió prestados algunos dólares y prometió devolverlos pronto.

miércoles, 17 de octubre de 2012

SINKI (Hundirse)

Malrapide malsupreniĝi; fali, retenate de resto de ŝancelita ekvilibro aŭ de la denseco de la medio: /Descender lentamente; caer, con retención de un equilibrio tambaleante o de la densidad del medio:
  • Ni vidis, kiel la ŝipo sinkis, sed nenion povis fari. /Nosotros vimos como se hundió el barco, pero no pudimos hacer nada.
  • La bebo subite malfermis siajn okulojn kaj rapide resinkis en dormon. /El bebé de improviso abrió los ojos y rápidamente se volvió a hundir en el sueño.
  • Ŝian sinkon (falon) kaŭzis malbona sano. /Su hundimiento (caída) provocó su mala salud.
  • La sinkado de la plezurŝipo Titaniko daŭris preskaŭ tri horojn. /El hundimiento del trasatlántico Titanic duró casi tres horas.

martes, 16 de octubre de 2012

SABOTI (Sabotear)

Intence difekti maŝinon, ilaron, fuŝi taskon por malgrandigi la profitojn aŭ potencon de la mastro aŭ de la reganta klaso aŭ ŝtato: /Arruinar intencionadamente una máquina, un instrumental, estropear una tarea para disminuir las ganancias o el poder del jefe, de la clase dirigente o del estado:
  • Lia negoco estis sukcesa, sed malamikoj sabotis liajn maŝinojn. /Su negocio era exitoso, pero sus enemigos sabotearon sus máquinas.
  • Iam en kelkaj landoj la sabotado eĉ estis punata per morto. /En algunos países el sabotaje incluso era castigado con la pena de muerte.
  • Ili kulpigis min je sabotaĵo de komputiloj. /Ellos me culparon de sabotaje de las computadoras.

lunes, 15 de octubre de 2012

PISTI (Machacar, majar, triturar)

Pecetigi aŭ pulvorigi per ripetaj batetoj: /Destrozar o pulverizar por medio de golpecitos repetidos:
  • Mi pistas pipron por salato. /Estoy machacando pimienta para una ensalada.
  • Se vi pistos malsaĝulon en pistujo, lia malsaĝeco de li ne apartiĝos. /Si molieras a un necio en una trituradora, su torpeza no saldrá de él.
  • Pli bone pistomiksu pipron kaj salon. /Mejor mezcla pimienta y sal molida.
  • Ĉi tiu pistaĵo estas malmola. /Esta molienda es dura.
  • Ĝin ne eblas pecigi per pistado. /No es posible despedazar eso con un machacado.
  • La reĝo volis dispisti (subpremi) la pastraron. /El rey quería destruir (hacer ceder) al sacerdocio.

domingo, 14 de octubre de 2012

EMBARGI (Embargar)



 Malpermesi komercadon per iuj varoj aŭ kun iu lando: /Prohibir el comercio de algunas mercancías o con algún país:
  • La registaro embargis viandajn produktojn de aliaj landoj. /El gobierno embargó los productos de carne de otros países.
  • Ni ĉiuj klopodos ĉesigi la embargon kontraŭ tiu lando. /Todos nosotros nos esforzaremos para terminar con el embargo contra ese país.